Gobardhan Yojana: કૃષિ ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપવા અને ખેડૂતોના કલ્યાણને વધારવાના હેતુ સાથે, મોદી વહીવટીતંત્રે 2018માં ગોબરધન યોજના રજૂ કરી હતી.
આ યોજનાએ ખાસ કરીને પશુઓના કચરાના કાર્યક્ષમ સંચાલન દ્વારા 2023 સુધીમાં ખેડૂતોની આવકમાં 100% વધારો કરવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. ગાય અને ભેંસનું મળમૂત્ર.
ગોબર્ધન યોજનાએ ઇકો-ફ્રેન્ડલી કચરાના નિકાલની પદ્ધતિઓની હિમાયત કરવામાં અને ગ્રામીણ સમુદાયો માટે પૂરક આવક ઊભી કરવામાં પ્રશંસનીય પ્રગતિ કરી છે. આ રચના ગોબર્ધન યોજનાની વિશિષ્ટતાઓ, તેના ફાયદાઓ અને તેના અમલીકરણમાં સામેલ પ્રક્રિયાઓનું વિવરણ કરશે.
ગોબરધન યોજના 2023
1લી ફેબ્રુઆરી 2018ના રોજ, દિવંગત ભૂતપૂર્વ નાણાપ્રધાન અરુણ જેટલીએ ગોબરધન યોજના નામની યોજના શરૂ કરી, જેને ગેલ્વેનાઇઝિંગ ઓર્ગેનિક બાયો-એગ્રો રિસોર્સીસ ધન યોજના અથવા ગોબર ધન યોજના તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પહેલનો પ્રાથમિક ઉદ્દેશ્ય જૈવિક ખાતર અને બાયોગેસ જેવા મૂલ્યવાન સંસાધનોમાં બાયોડિગ્રેડેબલ કચરાને રૂપાંતરિત કરવાનો છે.
આ કાર્યક્રમનો હેતુ કાર્બનિક કચરાનો ઉપયોગ કરવાનો છે, જે મોટાભાગે લેન્ડફિલ્સ અને પર્યાવરણીય પ્રદૂષણમાં નોંધપાત્ર ફાળો આપે છે અને તેને ઉપયોગી ઉત્પાદનોમાં રૂપાંતરિત કરે છે જે ખેડૂતો અને ગ્રામીણ સમુદાયોને લાભ આપી શકે છે. ગોબર્ધન યોજના ટકાઉ વિકાસ અને સ્વચ્છ પર્યાવરણ તરફ એક અનુકરણીય પગલું છે.
આ પહેલ સ્વચ્છ ભારત મિશન (ગ્રામીણ) ના ઉદ્દેશ્યો સાથે સંરેખિત, સ્વચ્છ બાયો-ગેસ ઇંધણની હિમાયત દ્વારા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આરોગ્ય અને સ્વચ્છતા વધારવાનો પ્રયત્ન કરે છે.
| યોજનાનું નામ | ગોબર ધન યોજના (Gobardhan Yojana) |
| કોણે શરૂઆત કરી | અરુણ જેટલી દ્વારા |
| લોન્ચ તારીખ | 1 ફેબ્રુઆરી 2018 |
| યોજનાના લાભાર્થીઓ | ખેડૂત |
| યોજનાનો હેતુ | ખેડૂતોની આવક બમણી કરવી |
ગોબરધનયોજનાનાલાભો
- ગોબર્ધન યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ પરિવારોની નાણાકીય સ્થિરતા સુધારવાનો છે જે કૃષિ અને પશુપાલન પ્રવૃત્તિઓ પર આધાર રાખે છે. આ યોજના પશુઓના કચરામાંથી બાયોગેસ અને ઓર્ગેનિક ખાતર બનાવવાની યોજના ધરાવે છે, જેનો ખેડૂતો રસોઈ અને ખેતીની જરૂરિયાતો માટે ઉપયોગ કરી શકે છે. આ પહેલથી ગ્રામીણ સમુદાયોને નોંધપાત્ર આર્થિક પ્રોત્સાહન મળવાની અપેક્ષા છે જ્યારે ટકાઉ ખેતી પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન મળશે.
- ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં બાયોગેસ પ્લાન્ટ અને વિકેન્દ્રિત કચરા વ્યવસ્થાપન એકમોની સ્થાપનાને પ્રોત્સાહન આપવાના હેતુથી સરકારે એક નવો કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે.
- આ પહેલ સ્થાનિક ઉદ્યોગસાહસિકો માટે વ્યાપાર તકોની શ્રેણીનું સર્જન કરે તેવી અપેક્ષા છે, જેમાં વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ અને રિન્યુએબલ એનર્જી સેક્ટરમાં સાહસ કરવામાં રસ ધરાવતા લોકો માટે નાણાકીય અને ટેકનિકલ સપોર્ટ ઉપલબ્ધ છે. આ સંસાધનો પ્રદાન કરીને, સરકાર આર્થિક વૃદ્ધિને ઉત્તેજીત કરવાની અને ટકાઉ પ્રેક્ટિસને પ્રોત્સાહિત કરવાની આશા રાખે છે
- ગોબરધન યોજના એ પશુઓના કચરામાંથી બાયોગેસના ઉપયોગ દ્વારા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા અને સ્વચ્છતાને પ્રોત્સાહિત કરવા માટેનો એક નવીન અભિગમ છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય બાયોગેસ ઉત્પાદન માટે અમુક પ્રાણીઓની સામગ્રીનો ઉપયોગ કરીને પ્રદૂષણ ઘટાડવા અને સ્વચ્છતા વધારવાનો છે. આ પહેલ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતા વ્યક્તિઓની જીવનશૈલીમાં નોંધપાત્ર સુધારો કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
- ગોબર્ધન યોજનાનું અમલીકરણ આબોહવા પરિવર્તનની અસરોને રોકવા માટે સરકારની પ્રતિજ્ઞાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ટકાઉ ઊર્જા વિકલ્પ તરીકે બાયોગેસનો ઉપયોગ કરીને, પહેલ ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન, ખાસ કરીને કાર્બન ડાયોક્સાઇડ અને મિથેન ઘટાડવામાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવે છે.
Gobardhan Portal: કચરાનાવ્યવસ્થાપનનેસુવ્યવસ્થિતકરવું
ગોબરધન યોજના માટે નોંધણી પોર્ટલ તાજેતરમાં કેન્દ્રીય જળ ઉર્જા મંત્રી ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવતે લોન્ચ કર્યું હતું. આ યુઝર-ફ્રેન્ડલી પ્લેટફોર્મ બાયોગેસ અથવા કોમ્પ્રેસ્ડ બાયોગેસ (CBG) સેક્ટરમાં રોકાણને પ્રોત્સાહિત કરવા અને સરકારી સંસ્થાઓ, સહકારી સંસ્થાઓ અને ખાનગી સાહસિકોની સહભાગિતાને સરળ બનાવવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે.
નોંધણી પ્રક્રિયા હવે સુવ્યવસ્થિત થવાથી, રસ ધરાવતા પક્ષો સમગ્ર ભારતમાં સરળતાથી બાયોગેસ, સબસિક અથવા બાયો-સીએનજી પ્લાન્ટની સ્થાપના કરી શકે છે. આ પહેલ દેશના પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જા ક્ષેત્રને નોંધપાત્ર પ્રોત્સાહન આપવા અને સ્વચ્છ, વધુ ટકાઉ ભાવિ બનાવવામાં મદદ કરવા માટે તૈયાર છે.
નોંધણી પ્રક્રિયામાંથી પસાર થવાથી, એક અલગ ઓળખ નંબર અસાઇન કરવામાં આવે છે, જે પર્યાવરણ પ્રત્યે સભાન ફેક્ટરીઓની સ્થાપનાની સુવિધા આપે છે અને ટકાઉ કચરા વ્યવસ્થાપન અને નવીનીકરણીય ઉર્જા પ્રમોશનની પ્રગતિમાં મદદ કરે છે.
ગોબરધનયોજના 2023 માટેકેવીરીતેઅરજીકરવી (How to Apply)
ગોબર્ધન યોજનાના લાભો મેળવવા માટે, કૃપા કરીને નીચેની માર્ગદર્શિકાઓનું પાલન કરો:
- સ્વચ્છ ભારત મિશનમાં મૂલ્યવાન આંતરદૃષ્ટિ મેળવવા માટે, અધિકૃત વેબસાઇટનું અન્વેષણ કરો.
- હોમપેજ પર પહોંચ્યા પછી, તમે ટોચના મેનૂ પર સ્થિત ડેશબોર્ડ વિકલ્પ પર સરળતાથી નેવિગેટ કરી શકો છો.
- ત્યાંથી, તમારી પાસે ગોબરધન પોર્ટલની ઍક્સેસ છે – મિશનની પ્રગતિના સંચાલન અને દેખરેખ માટેનું એક શક્તિશાળી સાધન.
- ફક્ત ડેશબોર્ડ નીચે સ્ક્રોલ કરો અને ગોબરધન માટે યુનિફાઇડ રજિસ્ટ્રેશન પોર્ટલની ઉપર “અહીં ક્લિક કરો” લેબલવાળી લાલ રંગની લિંક શોધો. સ્વચ્છ ભારતની તમારી યાત્રા અહીંથી શરૂ થાય છે!
- તમારા બાયોગેસ માટે નોંધણી પ્રક્રિયા શરૂ કરવા માટે, નિયુક્ત વિભાગમાં નેવિગેટ કરો અને “નોંધણી કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો” બટન શોધો.
- એકવાર ક્લિક કર્યા પછી, તમને બધી જરૂરી માહિતી પ્રદાન કરવા અને OTP મોકલીને તમારો મોબાઇલ નંબર ચકાસવા માટે સંકેત આપવામાં આવશે.
- OTP પ્રાપ્ત કર્યા પછી, સબમિશન પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે તેને તમારા વપરાશકર્તાનામ અને પાસવર્ડ સાથે ઇનપુટ કરો. તે પછી, તમારા નવા બનાવેલ ઓળખપત્રોનો ઉપયોગ કરીને લોગ ઇન કરો અને CNG પ્લાન્ટ સ્થાપવા માટે અરજી કરવા આગળ વધો.
નિષ્કર્ષમાં
ગોબર્ધન યોજના હાલના કચરાના વ્યવસ્થાપન ઇકોસિસ્ટમને સુધારવામાં એક નિર્ણાયક ઉત્પ્રેરક તરીકે ઉભરી આવી છે, જેનાથી ખેડૂતો લાભો મેળવવા અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપવા સક્ષમ બનાવે છે. આ કાર્યક્રમ ગામડાઓમાં ટકાઉ અને સ્વસ્થ વાતાવરણને ઉત્તેજન આપવા માટે ઢોરના કચરાની શક્તિનો લાભ લે છે. વધુમાં, ખેડૂતોને તેમની કમાણી વધારવા અને ગોબરધન યોજનાનો લાભ લઈને સ્વચ્છ અને હરિયાળા ભવિષ્યના નિર્માણમાં સક્રિયપણે ભાગ લેવા માટે પ્રેરિત કરવામાં આવે છે.
FAQs (વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો)
ગોબરધન યોજનાનો હેતુ શું છે?
ગોબર્ધન યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પ્રદૂષણ ઘટાડવાની સાથે સાથે ખેડૂતોની કમાણી વધારવાનો છે. વધુમાં, તે CNG, બાયોગેસ અને ઓર્ગેનિક ખેતી પદ્ધતિઓના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરવા માંગે છે.
Gobardhan Yojana ક્યારે શરૂ કરવામાં આવી હતી?
ગોબર્ધન યોજનાનો અમલ ફેબ્રુઆરી 2018ના પ્રથમ દિવસે અમલી બન્યો હતો.
ગોબરધન યોજનામાં કોણ ભાગ લઈ શકે છે?
ગોબર્ધન યોજના સરકારી અને ખાનગી સંસ્થાઓ બંને માટે બાયોગેસ, સીબીજી અથવા બાયો-સીએનજી પ્લાન્ટના વિકાસમાં જોડાવાની અનન્ય તક રજૂ કરે છે. રુચિ ધરાવતા પક્ષોને આ પહેલમાં ભાગ લેવાના સંભવિત લાભો શોધવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે.